Menuju konten utama
Pelajaran Bahasa Jawa

10 Contoh Geguritan Bahasa Jawa tema Pendidikan, Guru, Alam

Contoh geguritan bahasa Jawa singkat buatan sendiri bisa membahas tentang sekolah, pendidikan, dan alam. Simak selengkapnya di bawah ini.

10 Contoh Geguritan Bahasa Jawa tema Pendidikan, Guru, Alam
Ilustrasi geguritan bahasa jawa, puisi jawa. FOTO/iStockphoto

tirto.id - Bahasa Jawa memiliki berbagai karya seni dan sastra yang kental dengan nilai budaya. Salah satunya, yakni geguritan bahasa Jawa.

Dikutip dari Geguritan Tradisional dalam Sastra Jawa (2002) terbitan Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan, geguritan bahasa Jawa merupakan salah satu karya sastra Jawa berjenis puisi.

Geguritan dalam dunia kesusastraan Jawa menunjukan bahwa kesusastraan Jawa sampai sekarang belum mati.

Kemunculan geguritan dapat dilihat dalam majalah dan surat kabar berbahasa Jawa. Salah satunya dalam majalah Panjebar Semangat, yang memuat rubrik "Taman Geguritan".

10 Contoh Geguritan Bahasa Jawa

Untuk lebih memahami tentang apa itu geguritan, pembaca dapat menyimak sejumlah contoh puisi jawa berikut. Di bawah ini menyajikan contoh geguritan bahasa Jawa tentang pendidikan, guru, dan lingkungan.

A. Contoh Geguritan Bahasa Jawa tentang Guru

Berikut contoh geguritan bahasa Jawa tentang guru.

1. Guru (Bayu Handoko)

Cahyaning ati

Polahmu digugu lan ditiru

Pahlawan ilang tanpa pamrih

Jasamu sak dawaning jaman

Mula...

Bektia marang guru

Kang dadi oboring pendidikan

Kang mandhegani pembangunan moral

2. Guru (Eni Widyaningsih)

Digugu lan ditiru

Nalika aku durung isa nulis

Nalika aku durung isa maca

Kanthi sabar lan teliti

Kowe mulang aku

Saiki...

Aku dadi wong gedhe lan pinter

Isa maca, isa nulis

Isaku amarga kowe

Guruku...

Matur nuwun banget

B. Contoh Geguritan Bahasa Jawa Tema Pendidikan

Berikut sejumlah contoh geguritan bahasa Jawa sekolah.

1. Buku (Beti Mustika Rini)

Saiki wis kelakon kekarepanku

Amarga...

Buku akeh paedahe

Buku uga ndadekake oleh prestasi

Bodho dadi pinter

Lan kanggo golek ngelmu

Buku...

Saka jasa-jasamu

Aku dadi bocah kang guna

Kanggo bangsa lan negara

Uga dadi penerus bangsa

Buku...

Kabeh padha mbutuhake

Kanggo nambah pengetahuan

Kanggo ngisi wektu sela

Karana maca

Amarga buku sumbering ngelmu

2. Sekolah (Martha)

Kanthi jangkah kang linambaran tekad

Lan ati sumringan

Mlaku ngener sekolah

Aku mangkat sekolah

Langkah antep

Kang ndhasari atiku mantep

Tundhane wajibe sregep

Atiku seneng banget

Arep ketemu kanca-kanca

Kang wus manjing dadi mitra

Neng ndalan tansah sopan

Supaya bisa lumaku nggayuh kamulyan

Adoh saka laku ngiwa

Kang bisa ngilangke tindak prayoga

Sekolah wakiling simbah

Kang wis ora bisa ndongeng

Pitutur kang bisa gawe ati ora semplah

Sukor bage aku keconggah

Gawe sesenging bapa simbah

Slamet ora kakehan polah

3. Pendidikan kang adiluhung

Guritane ilmu, wus kumandhang,

Mijil wawasan, tata krama kita.

Sinau sadaya, tanpa lelara,

Dene gurune, adi ngudi laku.

Cipta tuladha, ana ing sekolah,

Wiyata-wiyata, tembung kawruh.

Mudheng ilmu, kinasihan budi,

Pancasila, dasar tumuju adiluhung.

Wiwit pendidikan, sami kita rama,

Wong kang eling, lelara kedah.

Riyaya kula, ning para guru,

Pancen wiyos, ing ilmu lir wus.

Wonten sekolah, tanpa bongso,

Kawruh kang luwih, tata ngati-ati.

Pancen adil, sami dadi tujuan,

Ing guru-guru, titah kasedya.

4. Jaman Sekolah

Guritane pendidikan, wus kumandhang,

Jaman sekolah, puanjikan harapan.

Wiwit guru, tinemu ing kelas,

Nembe wayah, kiye tan kawengen.

Wiwit buku, tembung-tembung bekti,

Anglami ilmu, kaya wiyos urip.

Takdir kang adil, dados sarana,

Nganti kapan, eling ing ati.

Wiwit pelajaran, kasebut kasebut,

Tugas gurune, ing kelas ora sare.

Urip sekolah, dereng kenek ana,

Guru siswa, urip kang adiluhung.

Wiwit pendidikan, sami kita rama,

Guritane ilmu, sarta kawruh kita.

Para pelajar, anggara tujuan,

Budaya sekolah, sarta tata krama.

C. Contoh Geguritan Bahasa Jawa Tema Alam

Berikut sejumlah contoh geguritan bahasa Jawa tema alam:

1. Awan (A. Dwi Puspasari)

Gemebyar ing langit

Awit dayaning panase surya

Lan dadi gambaran jejaking Gusti

Jroning awan manuk-manuk

Padha mabur dhuwur

Tanpa cinancang

Bisa polah jejingkrakan

Beda lawan manungsa kang

Kang dipageri pepalang sepirang-pirang

Mula jeneng jroning pakunjaran

Awan kadhang kala kowe mlaku

Barengan karo bayu

Lamun teka bisa gawe guyu

Nanging...

Lamun kowe nesu

Njalari sirah ngelu

Nyasak omah lan apager ayu

Aran lesus kadang mitramu

2. Rasa Tedak Seda

Tedak seda, wus kersaning ati,

Ibune bumi, tanah sumber wejangan.

Rasa sore, angin tedak kumandang,

Nggregetake, tansah nyuwun restu.

Wiwit ngudi, soko ilmu alam,

Urip-urip, tansah aman rukun.

Angin malam, tedak wonten kados,

Ati-ati, omah kita abadi.

Bunga-bunga, angrem ing taman,

Tedak suci, sarta rasa kangen.

Sak pecikan, wus kelingan prana,

Jagad alam, tedak seda suci.

Jaman now, dudu jaman oyak,

Perlu ngaji, tedak seda tegese.

Rasa lelakon, asring tedak loro,

Tedak seda, sastra tanah air.

3. Rembulan (Dhika Paramita Prameswari)

Nalika rembulane wis munggah ing awang-awang

Bocah-bocah padha dolanan bebarengan

Cahyane padhang jingglang

Adi luhung pindha banthara candra

Rembulan...

Nalika bengi adhem atis

Nalika bengi peteng dhedet

Kowe madangi donya

Kowe madhangke sumaku

Tanpa pilih sih

Kowe rila gawe senengin sadengah janma

Janma papa lawan utama

Janma kang turu ing ngisoring kreteg

Apadene janma kang nendra ing omah loji

Atiku dadi tentrem lan ayem

Sawise ilang cahyamu

Aku kelangan...

Kelangan kaendahanmu

Nanging...

Aku tetep ngenteni tekamu

4. Rimbang Banyu

Rimbang banyu, jagad kinanti,

Kendel biru, samudra gemati.

Guyup rukun, wonten alam kita,

Wiwit nrimo, eling adiluhung.

Gunung sewu, murub ing welas,

Wungu samar, hutan kita madu.

Ombak segara, paripurna jaga,

Urip bumi, tembung kang jujur.

Wisma alam, tanah tanpa melu,

Sembrono wus, omah kita terus.

Mangsa wengi, resik urip bersih,

Sumber daya, aman selaras.

Tlatah dumunung, angin kasugihan,

Rukun warga, wektu kita lara.

Rimbang banyu, tansah kaweruhan,

Dalem ati, jagad kita sajati.

Baca juga artikel terkait GEGURITAN BAHASA JAWA atau tulisan lainnya dari Nurul Azizah

tirto.id - Pendidikan
Kontributor: Nurul Azizah
Penulis: Nurul Azizah
Editor: Dhita Koesno
Penyelaras: Fadli Nasrudin