tirto.id - Khutbah Jumat bahasa Jawa tentang tujuan hidup memiliki makna yang sangat mendalam bagi umat Islam. Khutbah ini dapat mengingatkan manusia agar selalu sadar dan memahami arah hidup yang sebenarnya selama berada di dunia.
Khutbah merupakan salah satu syarat sah shalat Jumat. Shalat wajib bagi laki-laki ini diawali dengan dua khutbah yang disampaikan oleh seorang khatib. Khutbah umumnya berisi pesan-pesan keagamaan, baik berupa nasihat, pengingat, maupun ajakan untuk selalu bertakwa kepada Allah SWT.
Agar lebih mudah diterima dan dipahami oleh jemaah, khutbah bisa disampaikan dalam bahasa daerah setempat, misalnya bahasa Jawa. Penyampaian khutbah dengan bahasa yang akrab di telinga masyarakat akan membuat pesan lebih menyentuh hati dan mudah dimengerti.
Dengan demikian, nilai-nilai agama yang terkandung dalam khutbah tidak hanya sekadar didengar, tapi juga dapat dihayati serta diamalkan dalam kehidupan sehari-hari.
Sementara itu, khutbah sendiri dapat mengangkat berbagai tema, salah satunya tentang tujuan hidup. Dalam khutbah ini, jemaah diajak untuk menyadari bahwa tujuan hidup bukan hanya mengejar dunia, tapi beribadah kepada Allah serta meraih kebaikan untuk kehidupan akhirat.
Dengan penyampaian yang halus dan penuh makna, khutbah Jumat bahasa Jawa ini dapat menuntun jemaah memahami arti kehidupan, menata jalan menuju keselamatan, serta berusaha menjalani hidup yang bermanfaat bagi diri sendiri, keluarga, maupun masyarakat.
Contoh Teks Khutbah Jumat Bahasa Jawa tentang Tujuan Hidup

Khutbah Jumat bahasa Jawa tentang tujuan hidup menjadi pengingat agar umat Islam tetap istiqamah di jalan yang benar. Penyampaiannya pun tidak bisa sembarangan dan harus memenuhi ketentuan yang ada.
Sebagai pembuka khutbah Jumat tujuan dalam hidup, khutbah wajib diawali dengan membaca puji-pujian kepada Allah SWT serta shalawat pada Nabi Muhammad SAW. Semuanya termasuk dalam rukun khutbah Jumat.
Setelah itu baru dilanjutkan dengan wasiat takwa (inti khutbah), membaca ayat suci Al-Qur’an, serta berdoa untuk kaum mukmin. Dengan mengikuti urutannya secara benar, khutbah pun diharapkan bisa menjadi media dakwah yang akan mempertebal keimanan umat Islam.
Sementara perihal isi khutbah, berikut contoh teks khutbah Jumat bahasa Jawa tentang tujuan dalam hidup yang bisa dijadikan referensi:
1. Khutbah Jumat Bahasa Jawa tentang Tujuan Hidup: Ibadah untuk Allah
Assalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuhAlhamdulillah, puji syukur kita panjataken dhumateng Allah SWT, ingkang sampun maringi nikmat iman, nikmat Islam, saha nikmat sehat, saéngga kita saged nglaksanani kewajiban Jumatan ing dinten menika.
Shalawat saha salam mugi tansah kaparingaken dhumateng junjungan kita, Nabi Muhammad SAW, saha keluargane, para sahabatipun, lan umatipun ingkang setya tumindak dhawuhipun dumugi akhir zaman.
Jamaah Jum’ah rahimakumullah, ing kesempatan khutbah menika, khatib badhe nyariosaken tema “Tujuan Hidup: Ibadah Kanggo Allah”.
Sedaya tiyang ing donya punika mesthi gadhah tujuan urip. Nanging, tujuan urip sejati miturut agama Islam sampun cetha, yaiku ngibadah marang Allah Subhanahu wa Ta’ala.
Allah paring pitedah ing Al-Qur’an Surat Adz-Dzariyat ayat 56: “Lan Aku ora nyiptaake jin lan manungsa kejaba kanggo ngibadah marang Aku.” Ayat punika nuduhaké yèn inti lan arah gesang manungsa yaiku ngibadah.
Ibadah ora namung shalat, poso, zakat, utawa haji, nanging sedaya amal becik sing dilakoni kanthi niat ikhlas merga Allah, punika kalebu ibadah. Urip ngudi ilmu, golek rejeki sing halal, ngrumat kulawarga, lan nulungi tonggo uga kalebu ibadah yen diniatake merga Allah. Tegese, sedaya aktivitas gesang kita saged dados ibadah menawi niate bener.
Jamaah Jum’ah ingkang kinurmatan, tujuan urip kang cetha iki mratelakaké yèn manungsa ora kena mung kesandhung marang kesenengan donya. Amarga donya punika sawatawis, nanging akhirat punika langgeng.
Wong sing uripe namung nguber donya, nanging lali karo Allah, bakal rugi ing tembe mburine. Nanging wong sing uripe kanggo Allah, donya lan akhirat bakal kaparingi kabecikan.
Salah satunggal cara kanggo nggayuh tujuan urip yaiku tansah eling marang pati. Elinga, gesang kita ora suwe, lan saben titah bakal bali marang Gusti. Kanthi eling pati, ati kita luwih gampang dituntun marang amal shalih lan adoh saka tumindak dosa.
Kita ugi kedah ngelingi yèn Allah maringi urip ora tanpa maksud. Urip punika kesempatan kang larang regane kanggo nglumpukake bekal tumuju akhirat.
Mula, aja nganti kita kesasar nganggo umur sing diwenehi namung kanggo kesia-siaan. Ngisi urip kanthi amal shalih, ngamalke ilmu, lan mujudake kabecikan tumrap wong liya iku tandha manungsa wis ngerti tujuan uripe.
Jamaah Jum’ah rahimakumullah, mugi-mugi kita kabèh tansah diparingi kekuatan kanggo istiqamah ngibadah marang Allah, ngatur niat kanthi lurus, lan tansah ngudi urip sing barokah. Kanthi mangkono, tujuan gesang kita, yaiku ibadah marang Allah, saged kasembadan, lan kita kalebu golongan wong sing sukses donya lan akhirat.
Para jamaah ingkang dipun mulyaaken Allah, punika sing saged khatib aturaken ing khutbah menika. Mugi kita tansah eling yèn tujuan urip kita sejati yaiku ngibadah marang Allah SWT. Mugi Allah paring rahmat, pangapura, lan pitulungan dhumateng kita kabeh.
Wassalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh.

2. Khutbah Jum'at Menyentuh Hati tentang Tujuan Hidup: Perbaiki Diri, Raih Keselamatan
Assalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuhMa’asyiral Muslimin, Jama’ah Jum’ah ingkang minulya, rahimakumullah.
Mangga panjenengan sedaya saha kula, tansah sami ngrumiyini anggenipun ningkataken takwa lan iman dhumateng Allah SWT. Nindakaken sedaya dhawuh-dhawuh-Nipun, sarta nebihi sedaya awisan-awisan-Nipun. Awit saking takwa menika, dados sangun ingkang saestu kagem nuju dumugi kaselametan ing dunya lan akhirat.
Hadirin ingkang dipun mulyaaken dening Allah, Punapa sejatosipun tujuan gesang kita wonten ing alam dunya menika? Allah SWT sampun paring dhawuh ingkang cetha sanget wonten Al-Qur'an:
"Lan Ingsun mboten ndadosaken jin lan manungsa, kejawi supados piyambakipun sedaya sami ngabekti (nyembah) dhumateng Ingsun."
Menika tegesipun, sedaya obah lan tumindak kita ing dunya, kedah dipun landhesi niat kagem ngabekti lan ngibadah dhumateng Allah. Dados, tujuan utami sanes bab bandha, pangkat, utawi kamulyan dunya, nanging ngawula dhumateng Gusti Kang Maha Kuwaos.
Menawi sampun mangertos bilih tujuan gesang menika ngibadah, lajeng punapa ingkang kedah kita tindakaken supados ngibadah kita saged katampi saha migunani? Jawabipun inggih menika: ndandani dhiri (memperbaiki diri).
Kita kedah tansah ngrerepa lan muhasabah (introspeksi) dhumateng dhiri pribadi. Ndandosi cacat lan kekurangan, nebihi tumindak awon lan maksiat, sarta tansah ningkataken kualitas ibadah.
Kados dene sawijining petani ingkang tansah mriksani winih lan tanduranipun supados saged panen ingkang kathah, mekaten ugi kita kedah tansah ngopeni iman lan amal kita.
Ndandani dhiri menika mboten namung babagan ibadah mahdhah (sholat, pasa, lsp) kemawon, nanging ugi babagan akhlak lan muamalah (sesrawungan). Islam ngajarken bilih tiyang ingkang sae menika ingkang paling migunani kagem tiyang sanes.
Jejeripun gesang wonten ing dunya menika namung sedhela, kados dene tiyang ingkang mampir ngombe (mampir nginum) utawi musafir ingkang leren sakedhap. Pramila, mangga dipun ginaaken wekdal ingkang kantun menika kagem ngempalaken sangu bekal ingkang kathah, sarta mboten kesupen tansah nyuwun pangapura dhumateng Allah Ta’ala.
Saking ndandani dhiri kanthi ikhlas lan ajeg, insya Allah kita badhe anggayuh Kaselametan ingkang sejati, inggih menika ridha lan maghfirah saking Allah, sarta Jannatul Firdaus ing akhirat.
Kaselametan menika mboten saged dipun tumbas kanthi arta utawi kekuwatan, nanging kanthi taqwa, amal sholeh, lan ndandosi dhiri ingkang istiqamah. Mangga, dadosaken saben dinten menika kagem langkung sae tinimbang dinten wingkingipun, supados kita kalebet golonganipun tiyang ingkang untung.
Wassalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh.

3. Khutbah Jumat Bahasa Jawa tentang Tujuan Hidup: Syukur dan Tawakal
Assalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuhMa’asyiral Muslimin, Jama’ah Jum’ah ingkang minulya, rahimakumullah.
Mangga, wonten ing dinten ingkang mulya menika, kita sami-sami ngaturaken raos syukur dhumateng Allah SWT awit saking sedaya ni’mat lan rahmat ingkang tanpa winates. Mugi-mugi ni’mat menika saged nambahi takwa kita dhumateng Panjenenganipun. Takwa menika sangunipun tiyang mukmin ingkang paling sae.
Hadirin ingkang kinurmatan, syukur menika dhasaripun gesang. Sanès namung ngucapaken alhamdulillah ing lisan, nanging syukur ingkang sejati menika ngantos dumugi ing manah, dipun wujudaken kanthi amal lan laku ingkang sae.
Allah Ta’ala sampun paring dhawuh bilih sinten kemawon ingkang purun syukur, ni’matipun badhe dipun tambahi. Pramila, mangga kita tansah nglatih manah supados rumaos cekap lan tentrem kalayan sedaya peparingipun Allah, ageng utawi alit.
Tawakal minangka panutup sikap syukur. Syukur lan tawakal menika kados loro sisihing mata uang. Sasampunipun kita syukur lan nindakaken sedaya ikhtiar kanthi saestu, lajeng kedah kita panutup kanthi tawakal.
Tawakal inggih menika nyerahaken sedaya asil dhumateng Allah, kanthi kapitadosan bilih punapa ingkang dipun dhawuhaken Allah menika ingkang paling sae kagem kita.
Mboten grusa-grusu utawi gampil kuwatir. Tawakal menika ngiyataken manah nalika ngadhepi cubriya lan mboten gampil sombong nalika nampi kanugrahan.
Jama’ah Jum’ah rahimakumullah, Syukur lan tawakal menika minangka kompas ingkang nuntun kita supados saged gesang ing dunya kanthi seimbang. Kita tetep ikhtiar (nyambut damel), nanging manah kita mboten gumantung dhumateng asil ikhtiar menika, amargi sedaya sampun kita pasrahaken dhumateng Allah.
Kanthi syukur, kita rumaos seneng kalayan rejeki ingkang halal. Kanthi tawakal, kita mboten badhe ajrih kekurangan utawi kicalan. Mugi-mugi kanthi kalih sipat menika, kita saged anggayuh kaselametan lan katentreman ing dunya, sarta ridha Allah ing akhirat.
Ma’asyiral Muslimin, jama’ah Jum’ah ingkang dipun tresnani dening Allah.
Mangga kita pungkas khutbah menika kanthi ndedonga dhumateng Allah. Mugi-mugi kita dipun paringi manah ingkang tansah syukur, lisan ingkang tansah dzikir, sarta tawakal ingkang kiyat wonten ing saben kahanan.
Wassalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh.

4. Khutbah Jumat Bahasa Jawa tentang Tujuan Hidup: Bermanfaat bagi Sesama
Assalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuhMa’asyiral Muslimin, Jama’ah Jum’ah ingkang minulya, rahimakumullah.
Mangga kita sedaya tansah sami-sami ningkataken takwa dhumateng Allah Subhanahu wa Ta’ala kanthi saestu, inggih menika nindakaken sedaya dhawuh-dhawuh-Nipun, sarta nebihi sedaya awisan-awisan-Nipun. Awit saking takwa menika, dados bekal ingkang utami kagem gesang kita.
Para jamaah ingkang kinurmatan, saben tiyang gesang ing donya punika boten namung ngudi kabegjan piyambak, nanging ugi kagungan tanggel jawab dados makhluk sosial ingkang saged migunani kangge liyanipun.
Rasulullah SAW ngendika, “Sae-saenipun manungsa yaiku sing paling migunani tumrap manungsa liyan.” Tembung punika maringi piwulang bilih tujuan gesang sejati punika ngupadosa kebecikan, nulung sesami, lan nambah manfaat tumrap lingkungan.
Kemanfaatan punika saged dipun wujudaken kanthi maneka warna cara: paring pitulung dhumateng tetangga, nyengkuyung sedulur ingkang kesusahan, nglantaraken ilmu migunani, saha ngupaya rejeki kanthi cara halal kangge ngopeni kulawarga.
Saben kabecikan punika, menawi dipun tindakaken kanthi niyat ikhlas merga Allah, dados amal shalih ingkang dipun tampi wonten ing ngarsanipun Gusti.
Jamaah rahimakumullah, urip migunani punika tandha yèn tiyang sampun ngertos tujuan gesang sejati. Wong ingkang gesange nglantaraken kabecikan dhumateng liyan badhe kaparingi kabegjan donya lan kaparingi ganjaran ing akhirat.
Mugi kita tansah dipun paringi kekiyatan kangge dados tiyang-tiyang ingkang tansah nglantaraken manfaat, saéngga gesang kita boten namung dados kesenengan piyambak, nanging ugi dados berkah tumrap sesami.
Mugi khutbah menika saged dados pangeling dhumateng kita sedaya, bilih tujuan gesang sejati boten namung golek kabegjan pribadi, nanging ugi kedah migunani kangge sesami. Mugi Allah Subhanahu wa Ta’ala tansah maringi rahmat, pitulungan, lan hidayah dhumateng kita kabeh. Āmīn yā rabbal ‘ālamīn.
Wassalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh
Demikian teks khutbah Jumat bahasa Jawa tentang tujuan hidup dengan berbagai judul. Melalui khutbah tersebut, umat Islam diingatkan bahwa hidup memiliki arah yang jelas, yaitu beribadah kepada Allah, senantiasa memperbaiki diri, selalu bersyukur dan tawakal, serta berusaha memberi manfaat bagi sesama.
Semua itu bermuara pada satu tujuan, yaitu agar selamat di dunia dan akhirat. Semoga khutbah ini dapat menjadi penguat hati sehingga kita senantiasa istiqamah menjalani hidup dengan amal saleh, memberi kebaikan untuk orang lain, dan pada akhirnya meraih keberkahan dari Allah SWT.
Butuh contoh teks khutbah Jumat dengan tema-tema lain yang menarik? Cek info selengkapnya di tautan berikut ini:
Penulis: Erika Erilia
Editor: Erika Erilia & Yulaika Ramadhani
Masuk tirto.id







































